OV chipkaart: slachtoffer van de gewenning...

Na een schooldag besluit ik mij wederom in het openbaar vervoer van Amsterdam te begeven met de OV-chipkaart. Dit keer begin ik eens niet op station Amsterdam CS of station Amstel, maar op station Sloterdijk, waar metro 51 een halte heeft. Het inchecken voor een doorsteekje op station Sloterdijk gaat goed, maar het bonnetje lijkt mij, na het uitchecken, te vertellen alsof ik nooit heb uitgecheckt. Een iets nadere bestudering van mijn bonnetje laat zien dat de laatste handeling weer eens voor de 9de transactie geplaatst is, onderaan het bonnetje dus. Lang leve de OV chipkaart logica!

Ik besluit niet in te checken voor mijn reis naar station Amsterdam Zuid, maar dat metroritje te maken op mijn studenten-jaarkaart, die overigens gewoon van papier is. Op station Zuid trof ik gisteren beide OV-chipkaart automaten defect aan: de een toonde een prachtig zwart scherm waar in witte letters allerlei systeemmeldingen op stonden, de ander was blijven hangen op 'Betaling geaccepteerd, Even geduld a.u.b. uw chipkaart wordt gemaakt' (er kwamen jammer genoeg niet ontelbare hoeveelheden chipkaarten uit zonder dat daarvoor betaald hoefde te worden)

Ik kon het de dag ervoor niet laten de defecten aan de automaten te melden: blijkbaar reizen er nog maar heel weinig mensen met dat plastic kaartje, maar ook vandaag doen beide automaten

Defecte automaat op station Zuid
het niet: De chipkaart automaat op het 'tramperron' is nog steeds een chipkaart aan het maken en heeft de betaling geaccepteerd, de automaat in de hal toont een egaal blauw scherm, waar, net als ik er naar toe loop, een Windows foutmelding op komt te staan, er kan weer geen bestand opgeslagen worden wegens mogelijke problemen met de netwerkhardware, of de verbinding daarmee: een melding die ik ook al eens op station Spaklerweg aantrof.

Gisteren meldde ik het bij het kantoortje van het GVB dat zich ook op station Zuid bevindt, dat beide automaten niet werkten. Dat was doorgegeven, en zou, zo zei mevrouw 'zo spoedig mogelijk verholpen worden' Op zich kan ik er mee leven dat ze binnen 24 uur er niet aan toe komen 2 van die automaten weer operabel te krijgen, maar ik zal er later last mee blijken te krijgen, als ik, door een domme test, in het rood kom te staan op mijn pas, en niet meer in kan checken, en omdat beide automaten defect zijn kan ik mijn kaart alleen bij het kantoortje opladen, iets wat ik overigens niet doe.

De maandag dat ik ook rondchipte op station Zuid wilde ik toch een overzicht van mijn laatste 10 transacties hebben, dus stapte ik daarvoor het kantoortje maar binnen. De mevrouw die daar achter het loket zat wist gelukkig precies waar ik het over had, en ik kreeg snel een bon van de laatste 10 transacties mee. Een bon overigens, die nog groter is dan die uit de automaten, en bijna 2 keer zo breed is.
De medewerkster en het kantoortje waar ik deze bon vandaan heb hebben allemaal een 'ID'
Allemaal voor mij oninteressante nummertjes, waarschijnlijk alleen maar om de gammele bewijsplicht rondom dit systeem kracht bij te zetten.

Terwijl ik stond te wachten op mijn bonnetje, dat toch een paar seconden in beslag nam, hoorde ik ineens 'persoonlijke ov-chipkaart' bij de balie naast mij uit de mond van een vrouw. De vrouw in kwestie had een formulier voor een persoonlijke OV-chipkaart ingevuld, en retourneerde dat bij het kantoortje: tenminste, dat ving ik op.

Terwijl de vrouw het formulier overlegde, stelde ze nog wat vragen, over hoe ze in moest checken en dergelijke.
"Dat doet u bij de poortjes," sprak de vrouw achter het loket zeker.
"En als er alleen van die paaltjes staan?"
"Dan bij de paaltjes," zei de loketmevrouw erachteraan.
Ondertussen frommelde de vrouw een pasfoto uit haar portemonnee (of iets anders, maar ze was
druk in haar tas aan het zoeken) en vroeg of ze in de metro ook nog gecontroleerd kon worden.
"Jaha!" sprak de vrouw van het GVB jubelend: "Dan wordt u gecontroleerd met een mobiele scanner," Zei de vrouw krachtig en euforisch.
Ik kon het niet laten mijn hoofd om de balie-afscheiding te steken, en te zeggen dat ik die nog nooit gezien heb.
"Ze zijn er echt hoor!" Sprak de GVB medewerkster glunderend.
Ik zal wel niet vaak genoeg met de metro gaan of zo, maar ik ben nog nooit controleurs tegengekomen, of het moet die ene keer op station Amstel geweest zijn, dat waren wel controleurs, maar die voerden niets uit, en melden ook nog even dat die mobiele scanner 'wel erg moeilijk is' (even afgezien van het feit of ze deze überhaupt wel bij zich hadden)

Goed, ik dwaal een beetje af: dat was gisteren, en dit is vandaag. Wanneer ik uit de metro stap op station Zuid vallen me meteen de losse lezers op een tegenoverliggend perron op, eens kijken wat daar te beleven is. Gisteren heb ik deze lezers blijkbaar over het hoofd gezien. Mijn verbijstering is dan ook groot wanneer ik zie dat die losse lezers BINNEN het afgesloten poortjes gebied staan: het blijkt ook mogelijk in
te checken bij de poortjes, uit te checken bij de losse lezers, en, als je dan van het station af zou willen, uit te checken bij de poortjes: op die manier uitchecken resulteert er wel in dat je 2,50 euro ziet verdwijnen naar het GVB.
Ik zal die fout 2 keer maken, waardoor ik dus ook 5 euro kwijt raak.
Defecte automaat op station Zuid
Naast de losse lezers staat er ook een chipkaart automaat, die, zoals ik al eerder beschreef, is blijven hangen op een geaccepteerde betaling.
Ik vraag me af hoe het moet met mensen die een anonieme kaart kopen op station Zuid, en niet weten dat je eerst in moet checken bij de losse lezers om pas bij de poortjes uit te checken, tenzij al die reizigers er van houden 2,50 euro te spenderen om het station af te mogen. De tweede keer dat ik incheck, doe ik dat vrijwel automatisch, en loop zonder om te kijken door. Daar ik natuurlijk de enige ben die net een poortje geopend heb trekt het geluid van het alarm slaande poortje meteen mijn aandacht, en ik kijk toch maar even om: na mij is een man met een strippenkaart doodleuk achter mij aangelopen, wat het poortje natuurlijk merkte, en liet weten aan de stationshal, doormiddel van een akoestische en visuele waarschuwing.
De man kijkt verschrikt achterom, en houdt zijn strippenkaart, die hij zojuist heeft afgestempeld, angstig in de lucht, alsof hij iets fout gedaan heeft.
Wanneer ik uitleg dat het poortje alleen voor chipkaarten is, denkt hij dat hij overnieuw moet stempelen, waar ik hem net op tijd voor kan behoeden.
Na een korte vraag of de trams op het betreffende perron naar station RAI vertrekken snelt de meneer zich omhoog.
Nog ongebruikte NS chipkaart poortjes op station Zuid

Nog ongebruikte poortjes station Zuid

Pfff... ben ik even blij dat ik geen persoonlijke chipkaart heb: het is me al veel vaker gebeurd dat mensen achter mij aanlopen, door het poortje dat ik kort daarvoor geopend had. Een dergelijk misverstand van mensen resulteert erin dat je een 'ongeldige actie' pleegt, wat bij een persoonlijke kaart na een teveel aan overtredingen in een blokkering daarvan resulteert. Met mijn anonieme kaart hoef ik daar niet voor te vrezen, zo lijkt het tenminste.

Wanneer ik voor de 2de keer uitcheck, zonder binnen het poorten gebied weer ingecheckt te zijn, met een gedachte dat men gewoon een domme situatie gecreëerd heeft, en ik echt niet uit kan checken zonder bij de lezers ingecheckt te zijn, betaal ik wederom 2,50 euro, en nu ben ik de pineut. Mijn saldo is tot in het negatieve gedaald, en ik kan nu niet meer inchecken.
Een poging om nu met een negatief saldo in te checken

kost op zichzelf nogal wat moeite: het poortje waar ik er doorheen wil wordt versperd door een jochie dat op zijn fiets hangt, het andere poortje door zijn metgezel die net zo graag hangend de tijd verdrijft door tussen de metalen poorten heen en weer te schommelen, steunend op zijn handen. Wanneer ik zeg dat ik er graag door wil, staan ze me ongelovig aan te kijken, en zegt een van de twee dat ik er toch gewoon door kan 'want die andere poortjes zijn toch gewoon open' Ik zeg dat ik een speciale kaart heb om er door te kunnen, maar ze reageren niet, en snappen nog steeds niet waarom ik persé door die gesloten dingen wil.
Als ik rustig aanstalten maak gewoon tegen de fiets van een van de twee aan te lopen, verrijd hij zijn stalen ros, en kan ik een poging ondernemen in te checken, wat uiteraard niet gaat: 'Saldo te laag AUB opladen' meldt het schermpje.
Ik heb het gehad, ik stap op de trein richting Hilversum, om op station Duivendrecht uit te stappen, daar laad ik mijn kaart maar eens op.

Slachtoffer van de gewenning...

Wanneer ik op station Duivendrecht uitstap, zoek ik de eerstvolgende chipkaart automaat op, om mijn kaart op te laden.
Ik ben er inmiddels redelijk aan gewend, nadat ik mijn keuzes op het scherm gemaakt heb, trek ik mijn PIN-pas, die natuurlijk geweigerd wordt. Na wat speeksel op mijn vingers te hebben gesmeerd, en dat speeksel vervolgens rijkelijk te verdelen over de magneetstrip van mijn PIN pas, wordt hij probleemloos gelezen.
Ik wil voorlopig even af zijn van het constant opladen, dus zet ik er meteen 20 euro bij. Na het intoetsen van mijn pin code gaat het mis: het zijn geen apparaten die je pin pas innemen, maar waar je je pas in moet steken, en vrijwel meteen op de juiste snelheid weer uit moet trekken: er ligt na het pinnen dus nog een pas in het apparaat, namelijk de ov chipkaart.
Wanneer ik dan ook mijn code ingetoetst heb, en het schermpje vraagt om bevestiging van mijn transactie, druk ik op OK, waarna er 'Transactie voltooid Tot ziens' op het schermpje komt te staan, en ik mijn OV-chipkaart uit het bakje haal.
Voordat ik goed en wel doorheb wat ik gedaan heb, is het al te laat. Ik leg mijn kaart nog stel terug in het bakje, maar dat heeft geen zin meer. Stommeling! Zeg ik tegen mezelf.
'Helaas, transactie mislukt' meldt het schermpje, of iets van gelijke strekking. Ik krijg gelukkig wel een tegoed-bon, maar naar mijn geld kan ik, op dit moment althans, fluiten: dat is wel van mijn rekening afgeschreven, maar niet op de chipkaart geladen.

Al snel weet ik hoe het komt: na het pinnen ligt er nog steeds een pas in de automaat. Ik ben het inmiddels al een jaar of 8 gewend om in winkels na een juiste PIN-transactie mijn pas op te bergen, of de tas met mijn net betaalde spullen mee te nemen. Toen het schermpje dan ook 'Transactie voltooid Tot ziens' zei, deed ik hetzelfde, en pakte mijn chipkaart uit de automaat.

Een tijdje later besluit ik gewoon eens gek te doen, en 'GVB fiets' op mijn kaart te laden. Naast 10 euro saldo dat ik erop laad, plaats ik er ook het reisproduct bij dat verantwoordelijk is voor de kosten van het meenemen van een fiets in de metro.

Lang zal mijn vreugde echter niet duren: wanneer ik het product bekijk op de automaat, staat daar: Aantal ritten: onbegrensd, en 'Status: ongebruikt' Wanneer ik incheck verschijnt er niets bijzonders op het schermpje van de lezer: wanneer ik een automaat op zoek om te kijken of de status van mijn product gewijzigd is, zal er niets veranderd blijken te zijn, mijn reisproduct is nog steeds 'ongebruikt' Mijn verbazing is nog veel groter wanneer ik de kaart eens voor de saldolezer houd: "GVB fiets: geldig van 02/10/07 tot 02/10/07"
He?!!! Hoe kan ik er dan ooit mee reizen, vraag ik me hardop af.
Ik besluit dan ook niet in te checken voor een metro ritje, maar gewoon m'n studentenjaarkaart te gebruiken.

"Pam, kom es?"

Op Amsterdam CS spoed ik mij naar het kantoortje van het GVB, en leg mijn vraag voor. De medewerkster weet gelukkig precies waar ik het over heb, en klikt geroutineerd allerlei opties uit, die niet nodig zijn. Het scherm met mijn reisproducten verschijnt, een kort citaat van de woordenwisselingen tussen mij en de medewerkster, en tussen de medewerkster en een andere medewerkster:
"Ja, dat klopt, er staat inderdaad GVB fiets op je kaart, maar... uh he? Geldig van twee-tien-nulzeven, tot twee-tien-nulzeven? Dat kan toch niet!" Zegt mevrouw verbaasd. Nee, het kan inderdaad ook niet als je het mij vraagt.
"Pam, kom es?" Roept ze vanaf haar loketzetel naar de personeelsruimte.
"Wat is er?" Zegt een stem ergens achterin het kantoor.
"Kom nou es!" Zegt de vrouw zeurderig.
"Wat is er?" Zegt de andere medewerkster, die blijkbaar luistert naar de naam Pam of Pamela.
"Nou kijk, die jongen heeft GVB fiets op zijn kaart gedownload, maar dat ding is eigenlijk
helemaal niet geldig, kijk hier," Zegt ze terwijl ze met haar vinger de geldigheids- en verloop datum aanwijst.
"Ja maar dan heb je...," begint Pam of Pamela, waarna ze haar wenkbrauwen fronst, en nogmaals probeert het probleem te begrijpen. "Nee kijk, uh huh?" De andere medewerkster kijkt nu net zo verbaasd op van het scherm als haar collega.
"Tja, dan weet ik het ook niet," Zegt ze uiteindelijk.
Wanneer ik vraag of ik met het betreffende programmaatje gewoon dubbel betaal, krijg ik een bevestigend antwoordt.
Voordat ik wegga wil ik nog 2 claimformulieren hebben, om mijn eerder teveel berekende 5 euro en mijn 20 euro terug te vragen.
"Uh, claimformulieren, ja, uh, even zoeken hoor," Zegt de vrouw. Vreemd, tot nu toe lagen die formulieren zichtbaar in de bakjes met papieren die te verkrijgen zijn, nu zijn ze nergens te vinden: een stapel papier wordt opgetild, een kast achterin de ruimte wordt doorzocht, en zelfs een collega wordt gevraagd naar de betreffende A4'tjes. Wanneer ze de kast die ze zojuist al opentrok nogmaals doorzoekt zijn daar ineens de formulieren waar naar gezocht werd. Deze mevrouw is uiterst vriendelijk, want ik krijg er ook 2 enveloppen bij. Naast mij staan een stuk of 3 toeristen die naar de RAI willen met de metro, ze krijgen een papieren kaartje voor het aantal personen waar ze mee zijn: wanneer ik het kantoortje uitloop en incheck voor een metro-doorsteekje, zie ik een van de toeristen het papieren kaartje over het chipkaart logo van een van de poortlezers wrijven, wat uiteraard geen enkel effect heeft. Wanneer hij zelf merkt dat er geen reactie van het systeem komt, loopt hij grinnikkend verder.

Foutmelding op automaat station Zuid

Defecte NS kaartautomaat

Overigens heb ik de dag ervoor een chauffeur eens gevraagd naar de kilometerstanden, aan het begin en einde van een rit met de 107 (Amsterdam CS - Purmerend Korenstraat)
Ik begin mijn reis op Amsterdam CS, en stap uit op de halte Bunderstraat (Purmerend)
Met de strippenkaart kost me dat 6 strippen, a 0,45 cent.
Dus 6 x 0,45 cent = 2,70 euro.
Met de chipkaart wordt dit:
Ik ga uit van een basistarief van 70 cent, en een prijs van 1,1 cent per gereisde 100 meter. zoals nu in Rotterdam al gerekend wordt.
De kilometerstanden (in kilometers): aan het begin van mijn busreis: 206399.
De stand bij het uitstappen: 206418.
dus 206418 - 206399 = 19 kilometer.
19 kilometer maal 11 cent per gereisde kilometer: 19 x 0,11 = 2,09 euro.
Nu lijken we klaar te zijn, maar het basistarief moet er nog bij opgeteld worden: het basistarief is 70 cent.
2,09 euro maal 0,70 euro = 2,79 euro.
Deze rit is dus al 9 cent (3,3 %) duurder dan met de strippenkaart.
Het lijkt misschien weinig, maar de 107 is, samen met nog wat andere buslijnen naar Amsterdam een van de drukst bereden lijnen in de spits: vele kleintjes maken 1 grote...

Maar het kan veel extremer: zou je op het moment van schrijven de 105 van Purmerend Tramplein naar zijn eindpunt, Purmerend Korenstraat nemen, dan doet deze buslijn - met een zeeer positieve berekening - na 10 kilometer zijn eindpunt aan: Weer uitgaande van de prijzen die op dit moment in Rotterdam gelden wordt het sommetje:
0,11 cent per kilometer: 10 x 0,11 = 1,10
Hier tellen we dan nog het basistarief bij op, dat 0,70 cent bedraagt.
1,10 + 0,70 = 1,80 euro. Met de strippenkaart kost hetzelfde ritje met de 105 slechts 0,90 euro, het is duidelijk:

een prijsverhoging van 100 procent

Zelfs wanneer u overstapt en dus niet opnieuw het basistarief hoeft te betalen, bent u duurder uit, want dan betaalt u 1,10 euro, alsnog een verhoging van 22 %.

Blijft het feit over dat de 105 van het Tramplein naar de Korenstraat nemen een wat omslachtige route is: de 102 is daar veel sneller, het neemt alleen niet weg dat voor beide lijnen op dit moment hetzelfde tarief geldt, namelijk 2 strippen. Daarnaast vertrekt de 105 vanaf Amsterdam CS, en stel nu dat u naar de Korenstraat moet: omdat u in de bus altijd een dutje doet blijft u bij aankomst op het Tramplein dan ook rustig zitten in de 105, waarna deze lijn zijn weg richting de Korenstraat vervolgd. Nu kost u dat niets meer dan overstappen op de 102, die veel sneller bij de Korenstraat is, straks wordt het een dure keus te blijven zitten in de 105, want dan betaalt u veel meer voor dezelfde eindbestemming. Geloof de praatjes dat het allemaal NIET duurder wordt dan ook maar niet, het is allang duidelijk dat het op veel plekken (veel) duurder gaat worden.

Overigens was het stom toeval: kort nadat ik de kilometerstanden op had gevraagd kwam er een man de bus in die graag naar Purmerend wilde, en met een vlot toontje vroeg 'wanneer die chipdingen gaan werken'
De chauffeur zag er de lol waarschijnlijk ook wel van in, en antwoordde dat dat er voorlopig nog niet in zat, de man klonk nieuwsgierig naar het ov chipkaart systeem, maar dan wel op een gezonde manier: ik heb al genoeg mensen gesproken die al half gehersenspoeld zijn door de mannetjes en de websites achter dit systeem, en de goede berichten gaan er dan ook als koek in.
Helaas blijkt ook de chauffeur minder op de hoogte dan ik dacht. Wanneer ik meld dat ik het een verschrikkelijk systeem vind kijkt hij verbaasd en vraagt waarom.
Als ik het voor mij inmiddels overbekende rijtje van 'onoverzichtelijker, oneerlijker, lastiger' en nog een paar van de verschillen tussen het digitale geval en de strippenkaart opnoem, kijkt hij nog verbaasder. Ook hij blijkt alle goede berichten gewoon te geloven, en weet niets van de rampzalige testen in Rotterdam. Dat hij niets van de testen in Amsterdam weet kan ik me voorstellen, wamt ik ben bij mijn weten de enige die dat ding test én de resultaten daarvan publiceert op internet.
Mijn antwoord dat het duurder wordt geloofd hij al helemaal niet: "Oh ja, wordt het echt duurder?"
"Natuurlijk," zeg ik. Dat is allang bekend, ik heb het hierboven al een paar keer berekend en tenslotte gaan de prijzen al jaren omhoog, en als er dan ook nog een peperduur systeem bedacht wordt is er natuurlijk een mooie reden het nog duurder te maken. Bij het uitstappen vraag ik de kilometerstand op, en verlaat de bus, waarna ik de chauffeur nog even zijn wenkbrauwen zie fronsen. Zou ik ook doen, als je bij zo'n vreemde vervoerder werkt, waar ze datzelfde vreemde ov-chipkaart systeem ook willen invoeren.